Od innej strony o tłumaczeniach i tłumaczach

Spis treści

Tłumaczenie to bardzo wymagająca, ale i rozwojowa praca. Tłumacze każdego dnia stają twarzą w twarz z przeróżnymi problemami poszukując najlepszych rozwiązań. Przy okazji uczą się nowych rzeczy o swoim rzemiośle i o samych sobie. Wśród naszych czytelników są profesjonalni tłumacze, amatorzy trudniący się w wolnych chwilach przekładaniem, osoby ze świata biznesu zainteresowane usługami z tej branży, jak i ci, którzy po prostu zainteresowali się tym tematem z różnych względów. Dla każdego, kto poszukuje inspiracji związanych z szeroko pojętym tłumaczeniem przygotowaliśmy coś specjalnego. Oddajemy do Waszej dyspozycji zbiór inspirujących cytatów dotyczących tej pracy i zawodu. Przyjemnej lektury!

Pojawiło się u nas wiele encyklopedycznych i bardzo formalnych definicji tego, czym jest tłumaczenie. Wielokrotnie rozpatrywaliśmy jego wartość dla przedsiębiorców, świata literackiego czy po prostu dla ogólnie pojętego rozwoju świata. Dzisiaj jednak będziemy trzymali się z daleka od takiego podejścia do tego tematu, a serwujemy wam bardzo długą, i mamy nadzieję inspirującą, listę cytatów wielu znanych nazwisk, które próbują złapać przysłowiowego byka za rogi i powiedzieć nam, o co chodzi w tłumaczeniach.

Zaczynajmy!

Cytaty o tłumaczeniach

Pierwsza zasada tłumaczenia

Pierwsza zasada tłumaczenia: upewnij się, że znasz przynajmniej jeden z tych cholernych języków!

(Faiz Ahmad Faiz)

Pierwsze problemy…

Główną trudnością w tłumaczeniu jest to, że słowo w jednym języku rzadko ma dokładny odpowiednik w innym języku.

(Arthur Schopenhauer)

Tłumaczenia – cud

Bez tłumaczenia żylibyśmy w prowincjach graniczących z ciszą.

(George Steiner)

Czy tłumaczenie może dorównać oryginałowi?

Tłumaczenie to w najlepszym razie echo.

(George Borrow)

Wierność czy wolność?

Tłumaczenie jest jak kobieta. Jeśli jest piękna, nie jest wierna. Jeśli jest wierna, z pewnością nie jest piękna.

(Jewgienij Jewtuszenko)

Kanibalizm…

Jeśli chcesz stworzyć ważne tłumaczenie, w pewnym momencie procesu tłumaczenia musisz zapomnieć o oryginale, niektórzy twierdzą, że musisz go zabić, najlepiej jedząc go żywcem.

(Peter Cole)

Tłumaczenie to nie bułka z masłem

Aby to przetłumaczyć, trzeba mieć własny styl, bo inaczej tłumaczenie nie będzie miało rytmu ani niuansów, które pochodzą z procesu artystycznego przemyślenia i formowania zdań; nie można ich odtworzyć na drodze fragmentarycznej imitacji. Problem tłumaczenia polega na wycofaniu się do prostszego własnego stylu i twórczego dostosowania tego do własnego autora. (Paul Goodman)

Czy to w ogóle wykonalne?

Wszystkie tłumaczenia wydają mi się po prostu próbą wykonania niemożliwego zadania.

(Wilhelm von Humboldt)

W najszczęśliwszych wysiłkach tłumaczenie jest jedynie przybliżeniem, a jego wysiłki nie są często szczęśliwe. Tłumaczenie może być dobre jako tłumaczenie, ale nie może być odpowiednią reprodukcją oryginału.

(George Henry Lewes)

Istnieją trzy stopnie translacji: 1. błędy; 2. poślizgnięcia; 3. rozmyślne przekształcanie.

(Vladimir Nabokov)

Tłumaczenie to sztuka porażki.

(Umberto Eco)

Mała różnica w tłumaczeniu

Różnica między właściwym słowem i prawie właściwym słowem jest naprawdę dużą sprawą – jest to różnica między błyskawicą a piorunem.

(Mark Twain)

Jak dążyć do ideału…?

To, co zaginęło w dobrym lub doskonałym tłumaczeniu, jest właśnie najlepsze.

(Karl Wilhelm Friedrich Schlegel)

Te same słowa mogą być niewystarczające

Używanie tych samych słów nie jest wystarczającą gwarancją zrozumienia; trzeba użyć tych samych słów dla tego samego rodzaju wewnętrznego doświadczenia; ostatecznie trzeba mieć wspólne doświadczenia.

(Fryderyk Nietzsche)

Nawet najprostsze słowo nigdy nie może zostać wyrenderowane z jego dokładnym odpowiednikiem na inny język.

(Kimon Friar)

Biada twórcom dosłownych tłumaczeń, którzy, oddając każde słowo, osłabiają jego znaczenie! Tak naprawdę dzięki temu możemy powiedzieć, że litera zabija, a duch daje życie.

(Wolter)

Tłumaczenia a interpretacja

Wszystkie znaczenia, jak wiemy, zależą od klucza interpretacji.

(George Eliot)

Prawdziwa sztuka wybiera i parafrazuje, ale rzadko daje dosłowne tłumaczenie.

(Thomas Bailey Aldrich)

Spacer po cienkiej linie

Całe tłumaczenie jest kompromisem – wysiłkiem, aby być dosłownym i wysiłkiem bycia idiomatycznym.

(Benjamin Jowett)

Czym jest tłumaczenie?

Tłumaczenie nie jest tłumaczeniem, powiedział, chyba że da ci muzykę wiersza wraz z jego słowami.

(John Millington Synge)

Uważam, że tłumaczenie to rodzaj ograniczonej wolności lub darmowego zamknięcia, ponieważ z pewnością jest to prawda, że ta praca daje ci pewną dozę wolności od stałych harmonogramów i obowiązków – chociaż terminy i ograniczenia czasowe również istnieją dla tłumaczy! – Wzywa cię do stworzenia czegoś, co musi być trzymane w pewnych granicach, musi się dopasować do powłoki, która już tam jest.

(Giovanna Scocchera)

Czy tłumacz aby wie, co robi?

Tłumaczenie jest niepokojącym rzemiosłem, ponieważ niewiele wiemy o tym, co robimy, co czyni go tak trudnym w tym wieku żarliwej wiary i ideologii, w tym wieku chciwości i elaboratu.

(Gregory Rabassa)

Ostateczny kształt tłumaczenia

Nigdy nie może być absolutnie ostatecznego tłumaczenia.

(Robert M. Grant)

Przepraszam, czy da się to przetłumaczyć…?

Świat nie może być przetłumaczony; można go tylko marzyć i dotykać.

(Dejan Stojanović)

Bariery

Humor jest pierwszym prezentem, który ginie w obcym języku.

(Virginia Woolf)

W języku tłumaczeń obiekt nie wystarczy; krew i pot są tajemnicą.

(Samuel Putnam)

Nieprzekładalna poezja

Poeta nie może mieć nadziei, że przedstawi swoją wizję w nienaruszonym stanie, tak jak tłumacz nie może mieć nadziei na niezmienną prezentację dzieła poety.

(Kimon Friar)

Niemożliwe jest tłumaczenie poezji. Czy potrafisz tłumaczyć muzykę?

(Wolter)

Poezja jest tym, co gubi się w tłumaczeniu.

(Robert Frost)

Jaka literatura, takie tłumaczenia

Wielki wiek literatury to chyba zawsze wielki wiek tłumaczeń.

(Ezra Pound)

Tłumaczenie to także sprawy kultury

Tłumaczenie to nie tylko kwestia słów: jest to kwestia uczynienia zrozumiałej całej kultury.

(Anthony Burgess)

Sztuka

Tłumaczenie to to, co zmienia wszystko, aby nic się nie zmieniło.

(Günter Grass)

Niczym malarstwo

Jeśli chodzi o współczesne pisanie, rzadko jest to satysfakcjonujące w tłumaczeniu, chociaż może być łatwe. Tłumaczenie bardzo przypomina kopiowanie obrazów.

(Borys Pasternak)

Tłumaczenie a handel międzynarodowy

Jeśli ci coś sprzedam, mówię twoim językiem, jeśli kupuję, dann müssen sie Deutsch sprechen.

(Willy Brandt)

Tłumaczenie i postęp

Tłumaczenie nie może być oderwane od pojęcia postępu, niektórzy twierdzą nawet, że społeczeństwo może być mierzone przez tłumaczenie, które akceptuje.

(Jean-Francois Joly)

Cytaty o tłumaczach

Kto tłumaczy?

Bóg zatrudnia kilku tłumaczy, niektóre utwory tłumaczone są według wieku, niektóre przez chorobę, inne przez wojnę, inne przez sprawiedliwość.

(John Donne)

Tłumacz jako zawód

Kiedy myślę o tym zawodzie, myślę o kapłańskim, niestrudzonym poświęceniu, aby to naprawić.

(Emma Donoghue)

Tłumacz to sprawny pisarz

Tłumaczenie to pisanie.

(Marguerite Yourcenar)

Człowiek o wielu twarzach

Tłumacz musi być świetnym edytorem, psychologiem, sędzią ludzkiego gustu, a jeśli nie, to jego tłumaczenie będzie koszmarem, ale dlaczego człowiek z tak rzadkimi cechami powinien zostać tłumaczem? Dlaczego nie powinien być pisarzem? lub być zaangażowanym w biznes, w którym sumienna praca i wysoki poziom inteligencji są dobrze opłacane? Dobry tłumacz musi być zarówno mędrcem, jak i głupcem, a gdzie takie dziwne kombinacje?

(Isaac Bashevis Singer)

Człowiek wątpiący

Tłumacz, który nie wątpi w to, co wewnątrz, może budzić wątpliwości na zewnątrz.

(Russell Scott Valentino)

Tłumacz – najbardziej spostrzegawczy czytelnik

Tłumacz jest najbardziej spostrzegawczym czytelnikiem, obserwowanie życia książki w innym kontekście kulturowym, w odniesieniu do innych ludzi, jest dla mnie wielką przygodą i wyzwaniem, ogromnie szanuję trudną, samotną i niewdzięczną pracę tłumaczy.

(Agata Tuszyńska)

Tłumacz – „agent” autora tekstu źródłowego

Tłumacz powinien starać się nie tylko powiedzieć, co powiedział jego autor, ale powiedzieć to tak, jak to powiedział.

(John Conington)

Tłumacz tym, który uchyla nam okno na świat

Bez tłumaczenia ograniczyłbym się do granic mojego kraju. Tłumacz jest moim najważniejszym sprzymierzeńcem. Wprowadza mnie w świat.

(Italo Calvino)

Tłumacz – niewidzialny „bohater”

Tłumacze są niewidzialnymi bohaterami literatury, często zapomnianymi instrumentami, które umożliwiają różnym kulturom rozmawianie ze sobą, dzięki czemu możemy zrozumieć, że wszyscy, z każdej części świata, żyjemy w jednym świecie.

(Paul Auster)