Spis treści
Komunikacja i język są ze sobą wzajemnie powiązane w naszym codziennym życiu. Czasem ktoś może powiedzieć, że przecież to dwa różne słowa mówiące o tym samym. Patrząc powierzchownie rzeczywiście można odnieść takie wrażenie. Jest to jednak nieprawda. Warto więc przyjrzeć się tym dwóm pojęciom i dostrzec to, co stanowi o ich odmienności. A jedną z zasadniczych różnic między językiem a komunikacją jest to, że komunikacja to wymiana informacji poprzez mówienie, pisanie lub używanie innego medium, podczas gdy język jest narzędziem służącym do komunikacji.
Język w komunikacji
Co mówi się w temacie język w komunikacji?
Język jest najdoskonalszym środkiem porozumiewania się ludzi między sobą. (Piotr Bąk)
Język jest systemem znaków, którego istota polega wyłącznie na związku znaczenia i obrazu akustycznego. (Ferdinand de Saussure)
Język ma ogromne znaczenie nie tylko dla pisarzy, ale dla całych narodów i państw. Wojny są w pewnym względzie błędami składni. (Curzio Malaparte)
Wyobrażaliście sobie kiedyś, jak wyglądałby nasz świat bez języka i bez komunikacji? Nam do głowy przychodzi jedynie słowo – chaos. Cóż, póki co nie musimy się o to martwić. Przyjrzyjmy się więc rzeczywistości.
Zauważmy: Język a komunikacja choć różnią się od siebie, każde z nich istnieje osobno, a zarazem potrzebują się nawzajem.
Język jest abstrakcyjnym systemem symboli i znaczeń rządzonych regułami gramatycznymi. Zasadniczo język można podzielić na język mówiony i język pisany. Studiowanie języka jest znane jako lingwistyka. Z kolei osoba, która studiuje język, nazywana jest językoznawcą. Istnieje wiele obszarów nauki języka, takich jak składnia, fonologia, morfologia czy semantyka. Według językoznawców język nie jest rzeczą statyczną, ewoluuje i zmienia się każdego dnia. Dodajmy jeszcze, ze Ethnologue podaje, że na Ziemi jest ok. 6-7 tysięcy różnych języków!
Słownik Języka Polskiego podaje kilka definicji języka. Przyjrzyjmy się im:
- system znaków dźwiękowych służących do porozumiewania się przez członków danego narodu, społeczeństwa,
- sposób porozumiewania się ludzi pewnego środowiska lub zawodu oraz zapisu i przekazywania informacji w jakiejś dziedzinie wiedzy,
- sposób formułowania wypowiedzi w mowie lub piśmie, charakterystyczny dla danego człowieka, autora, dzieła, epoki,
- utrwalony społecznie zespół znaków dotyczących jakichś działań człowieka lub wyrażających jego emocje oraz każdy układ elementów rzeczywistości, któremu człowiek nadał jakąś treść.
A teraz spójrzmy co znajdziemy w Słowniku Collinsa. Ten definiuje język jako:
system komunikacji składający się z grupy pisemnych i dźwiękowych symboli używanych przez ludzi z regionu lub kraju do pisania lub mówienia. Z drugiej strony, wysyłanie, a także otrzymywanie wiadomości, za pomocą metod werbalnych lub niewerbalnych, jest równoznaczne z komunikacją.
Szybko wyjaśniając, to co pojawiło się w drugiej części definicji Słownika Collinsa. W komunikacji wymieniamy różne informacje lub wiadomości za pomocą różnych środków, m.in.: działań werbalnych, niewerbalnych, graficznych czy jakiś pisemnych reprezentacji, tj. mapy, wykresy, rysunki, infografiki, znaki.
Z drugiej strony język odgrywa zasadniczą rolę w procesie komunikacji. Ludzie na całym świecie posługują się określonym językiem do komunikowania się. W ten sposób granica między tymi dwoma pojęcia zaciera się i niektórzy ludzie mylą te terminy.
Zwróćmy uwagę na pewien „szczegół”. Choć różne istoty, które żyją na świecie mają swoje sposoby na komunikowanie się z innymi przedstawicielami swojego gatunku, tylko człowiek korzysta z języka i słów, aby nadać swoim myślom i emocjom określone znaczenie. To różni nas od zwierząt.
W ten sposób ukazuje się nam ważna rola języka w komunikacji społecznej.
Co składa się na komunikację?
Skuteczna komunikacja to 20% tego co wiesz i 80% tego co czujesz na temat tego co wiesz. (Jim Rohn)
W stosunkach między ludźmi najważniejsza jest rozmowa, ale ludzi przestali ze sobą rozmawiać nie potrafią słuchać się nawzajem. Chodzą do teatru, do kina, oglądają telewizję, słuchają radia, czytają książki, ale prawie zupełnie ze sobą nie rozmawiają. Jeśli więc mamy zamiar zmienić świat, musimy wrócić do czasów, kiedy wojownicy zbierali się wokół ogniska i snuli opowieści. (Paulo Coelho)
Bez wspólnie uznawanych norm możliwa jest interakcja między ludźmi, ale nie jest możliwe komunikowanie się w sensie dzielenia znaczeniami w toku tych interakcji. (Simon Newcomb)
Rola języka w komunikacji
Zaczynamy od pytania – co jest potrzebne, aby mogła odbyć się komunikacja?
Musi być osoba, która wysyła komunikat i druga osoba, która ją odbierze. Ale to dopiero początek. Obie strony – nadawca i odbiorca tej wiadomości – muszą rozumieć znaczenie komunikatu. Co ciekawe, a o czym każdy z nas zdaje sobie sprawę to, to, że nie każda informacja zwrotna musi być także komunikatem słownym. Czasem ma ona postać działań niewerbalnych tj. np.: jakiś gest, westchnienie, przytaknięcie czy odwrócenie wzroku. Potrzebny jest jeszcze kanał. Ważny jest także kontekst wiadomości. Zwróćmy uwagę na to, że inaczej on wygląda, gdy nadawca i odbiorca mogą się widzieć i słyszeć – w takiej sytuacji natychmiast widzi się reakcję, odpowiedz. Wiele rzeczy można wyłapać z samych emocji czy tonu głosu. Inaczej ma się to w komunikacie pisemnym. Tutaj rozważa się konkretne elementy i cechy tekstu. Wyróżniamy więc komunikację pisemną, ustną i niewerbalną.
Język jako narzędzie komunikacji
Tylko ktoś, kto nigdy nie zastanawiał się nad komunikacją nie dostrzega jej złożoności. A jest to skomplikowany proces. Obejmuje wiele zmiennych, tj. m.in.: gatunek, medium i metoda dostawy. Z drugiej strony język ma wpływ na cele osobiste, kulturowe, instytucjonalne i organizacyjne. Język w komunikacji odgrywa więc bardzo ważną rolę.
Dla lingwistów istotne jest, aby wiedzieć, w jaki sposób wykorzystanie języka wpływa na kontekst społeczny i jak komunikują się ludzie odmienni kulturowo. Kwestia ta ma bardzo duży wpływ na pracę tłumaczy. Stąd jeśli chcesz oddać projekt w zaufane ręce, pomyśl nad wysokiej klasy specjalistami z renomowanego biura tłumaczeń. Doświadczenie, wiedza i konkretne umiejętności to rzecz bezcenna.
Język jako narzędzie komunikacji
A teraz przejdźmy do tematu język jako narzędzie komunikacji. Język a komunikacja. Czym się różnią?
Spróbujmy więc doszukać się wyraźnych różnic, które jasno nam pokażą, że język i komunikacja to nie to samo. Zacznijmy od tego, w jaki sposób definiujemy te dwa terminy, a różnice od razu „wyjdą” nam na wierzch.
Język jako narzędzie w komunikacji
Język jest abstrakcyjnym systemem symboli i znaczeń regulowanych regułami gramatycznymi. Z kolei komunikacja to wymiana informacji między dwiema lub więcej osobami za pomocą mowy, znaku, sygnału lub zachowania.
A jak to będzie wyglądało, gdy zaczniemy przyglądać się interakcjom? W tym przypadku język może być używany tylko przez jedną osobę. Natomiast komunikacja wymaga interakcji między dwiema lub więcej osobami.
Rola języka w komunikacji społecznej
Teraz przejdziemy do czegoś niezwykle istotnego, mianowicie do kwestii porozumiewania się. W tym przypadku pamiętajmy, że język to jedynie metoda komunikacji. A komunikacja to ogromny obszar pozwalający nam nawiązać kontakt z drugą osobą.
Pora na rangę znaczenia informacji /komunikatu. Jeśli chodzi o język, ten nadaje więcej znaczenia znakom i symbolom. Z kolei komunikacja daje większy priorytet wiadomości.
Język w komunikacji społecznej
A co z metamorfozami? Nie trzeba chyba być językoznawcą, aby być świadomym tego, że żywy język nie pozostaje statyczny, zmienia się codziennie. Ale… z komunikacją jest nieco inaczej. Zwróćmy uwagę na to, że jej podstawy się nie zmieniają.
Kluczowe różnice można jeszcze pogrupować w taki sposób:
- System komunikacji, który opiera się na kodach słownych lub niewerbalnych, wykorzystywanych do przekazywania informacji, nazywa się językiem. Sposób wymiany wiadomości lub informacji między dwiema lub więcej osobami nazywany jest komunikacją.
- Język jest narzędziem komunikacji, a komunikacja jest procesem przekazywania wiadomości do siebie nawzajem.
- Język skupia się na znakach, symbolach i słowach. Komunikacja kładzie nacisk na komunikat.
- Przed wynalezieniem słów pisanych język był ograniczony do kanałów słuchowych. Jednak może również wystąpić w kanałach wzrokowych, dotykowych i innych sensorycznych. Z drugiej strony komunikacja zachodzi we wszystkich kanałach zmysłowych.
- Podstawy komunikacji w ogóle się nie zmieniają. Odwrotnie, codziennie nowe słowa są dodawane do słownika języka, więc zmienia się każdego dnia.
Język w komunikacji społecznej
A teraz trochę zobrazujemy to wszystko, co napisaliśmy powyżej. Każdy z nas wie, że zarówno zwierzęta, jak i małe dzieci nie mogą rozmawiać. Nie znaczy to jednak, że nie możemy zrozumieć niektórych rzeczy, z tych, które na swój sposób próbują nam przekazać. Choć nie potrafią mówić ani używać języka, aby wyrazić, jakie są znaczenia tego wszystkiego, co próbują nam „powiedzieć nie używając słów”, nadal możemy je zrozumieć poprzez ich działania i ruchy. Właśnie w ten sposób komunikują się z nami. Popatrzmy – dziecko płacze, gdy jest głodne i chce powiedzieć swojej mamie i tacie, że pora na jedzenie. Pies skamle jeśli chce wyjść na zewnątrz. Różnica między językiem a komunikacją polega więc na tym, że język nie jest niezbędny do uzyskania informacji lub wyrażenia.
Komunikacja jest formą ekspresji, która niekoniecznie używa języka. Dajmy przykład, patrzymy na wesoły lub zrzędliwy wyraz twarzy i w zupełności wystarczy nam on do tego, aby wiedzieć, jak dana osoba się czuje. Komunikacja jest przyczyną wszystkich języków, powstały po to, aby nadać znaczenie temu, co chcemy przekazać. Celem języka jest wyrażanie i informowanie, a więc jest to forma komunikacji.
Mało tego. Komunikacja może być stosowana, jeśli nie rozumie się języka między dwojgiem ludzi. Prosty przykład? Dwójka ludzi z różnych państw na świecie. Oczywiście zawsze nie można zapomnieć o tym, że różne kultury mogą wykorzystywać te same ruchy i gesty jako sposoby komunikowania się, ale czasami są używane na różne sposoby i mogą zostać źle zrozumiane.
Rola języka w komunikacji
Kluczową różnicą między językiem a komunikacją jest to, że język jest trybem komunikacji. Innymi słowy, język jest medium używanym do przekształcania przekazu z jednego na drugie. Te dwa terminy: język i komunikacja mają wyraźne rozróżnienie w ich znaczeniach i konotacjach. Język reprezentuje słowa, czy to pisanie, czy mówienie. Z drugiej strony w komu27nikacji chodzi wyłącznie o przekaz. Jest to główna różnica między tymi dwoma słowami. Język ma charakter literacki. Z drugiej strony komunikacja ma charakter słowny lub pisemny. Jest to jedna z głównych różnic między tymi dwoma słowami.
